Εργαστηριακό Μάθημα Φωτογραφίας
Για τις ανάγκες του Εργαστηριακού Μαθήματος της Φωτογραφίας του 1ου ΕΠΑΛ-ΣΕΚ Κέρκυρας, κρίθηκε αναγκαία η δημιουργία αυτής της απλής ιστοσελίδας στο διαδίκτυο. Εδώ θα αναρτώνται ανακοινώσεις, ασκήσεις, προβολές – διαλέξεις, φωτογραφίες άλλων καλλιτεχνών, φωτογραφίες σπουδαστών-μαθητών, καθώς και άλλα πολλά που έχουν σχέση με τη φωτογραφία αλλά και τα εικαστικά γενικότερα.
Ο εκπαιδευτικός Σπύρος Κολυβάς έχει την πλήρη εποπτεία της ιστοσελίδας.
Σκοπός του μαθήματος είναι η άσκηση, η εμπειρία και η κατανόηση της φωτογραφίας ως μέσο δημιουργίας αλλά και η αξιοποίηση της στις Εφαρμοσμένες Τέχνες.
ΦΙΛΜ
Το φιλμ ή ταινία είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται από φωτογραφικές και κινηματογραφικές μηχανές για να καταγράψει κινούμενες ή ακίνητες εικόνες, αλλά και έγγραφα ηλεκτρονικής μορφής ή χειρόγραφα. Θεωρείται μια σημαντική φόρμα καταγραφής υλικού. Σε πολλές βιβλιοθήκες και μουσεία το φιλμ χρησιμεύει ως αποθηκευτικός χώρος αρχειακού υλικού, ιδιαίτερα με τη μορφή του μικροφίλμ.
Καθοριστικής σημασίας παράγοντας για την εφεύρεση της
φωτογραφίας υπήρξε η παρατήρηση ότι ορισμένες χημικές ενώσεις αργύρου μαυρίζουν,
όταν εκτίθενται στο φως (φωτοχημική μετατροπή των επιστρώσεων αργύρου). Στη
συνέχεια, και για πολλά χρόνια, παρέμεινε σοβαρό πρόβλημα η βάση πάνω στην οποία
θα μπορούσε να τοποθετηθεί η φωτοευαίσθητη επίστρωση υγρή πλάκα, ξερή πλάκα,
κολλόδιο και αργότερα ζελατίνα ήταν οι διαδοχικές λύσεις στο πρόβλημα αυτό. Με
σοβαρές αλλαγές και βελτιώσεις η λύση της ζελατίνας κυριαρχεί και στις μέρες
μας, και η κατασκευή των φιλμ στηρίζεται πάντοτε στην ίδια αρχή: οι ενώσεις του
αργύρου προσβάλλονται και σκουραίνουν ανάλογα με την ποσότητα φωτός που
δέχονται.Ανάλογα με τη φωτογραφική μηχανή για την οποία προορίζονται, τα φιλμ προσφέρονται σε διαφορετικές συσκευασίες. Οι πλέον συνηθισμένες είναι οι εξής: φιλμ 110, φιλμ 135 (24x36mm), φιλμ σε ρολό 120 ή 220 (για μηχανές μεσαίου φόρμα) και φιλμ σε φύλλα 10×12,5εκ. και σπανιότερα, 13×18εκ. ή 20×25εκ. (για μηχανές στούντιο)
Τα φιλμ διακρίνονται επίσης σε διάφορα μεγέθη (σύμφωνα με το πλάτος τους: 16mm, 35mm, 70mm, 8mm και Μικροφίλμ. Για την επιλογή μεγέθους ρόλο παίζουν οι απαιτήσεις για την κατασκευή ενός υλικού σε φιλμ (δηλαδή εάν έχει ηχητική μπάντα, έγχρωμη εικόνα, κίνηση στην εικόνα). Τα 8-16mm χρησιμοποιούνται συνήθως σε κινηματογραφικές μηχανές ενώ τα 35mm και μεγαλύτερα φορμά στις φωτογραφικές.
Διαστάσεις αποτυπωμένης εικόνας στην εμουλσιόν ενός έγχρωμου 135 φίλμ 35mm
|
Παράδειγμα εμφανισμένου ασπρόμαυρου αρνητικού 135 φιλμ 35mm: οι τόνοι είναι αντεστραμμένοι. Το λευκό είναι μαύρο και το μαύρο λευκό
Παράδειγμα εμφανισμένου έγχρωμου αρνητικού 110 φιλμ 111 x 16mm για pocket camera
Kodachrome - The mounts 1939 - 2009
Δομη και λειτουργια του φιλμ
Αν κάνουμε μια τομή στο φιλμ και το εξετάσουμε στο μικροσκόπιο, θα
παρατηρήσουμε τα εξής βασικά τμήματα:
1. Λεπτή προστατευτική επιφάνεια2.
Φωτοευαίσθητη επιφάνεια (emulsion)3. Κολλητική ουσία4. Βάση του φιλμ (το
παχύτερο στρώμα)5. Κολλητική ουσία6. Αντιθαμβωτικό στρώμα. (αντιαλώ)
Ας εξετάσουμε τώρα το πιο σημαντικό μέρος ενός φιλμ, τη
φωτοευαίσθητη επιφάνεια (γαλάκτωμα ή εμουλσιόν). Αυτή αποτελείται από δύο
συστατικά:…..
1.Από κρυστάλλους ενώσεων του αργύρου ευαίσθητους στο φως
(αλογονίδια του αργύρου: χλωριούχος άργυρος, βρομιούχος άργυρος, ιωδιούχος
άργυρος). Αυτοί οι κρύσταλλοι (κόκκοι) είναι ο φωτο-ευαίσθητος παράγοντας του
φιλμ, και ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ανάλογα με τον τύπο του φιλμ υπάρχουν
περίπου 20.000 – 3.000.000 κόκκοι σε κάθε τετραγωνικό εκατοστό της
φωτοευαίσθητης επιφάνειας.
2.Από ζελατίνα, που είναι το υλικό το οποίο συγκρατεί τους
κρυστάλλους του αργύρου και κατασκευάζεται, συνήθως, από οστά και από τρίχες
ζώων (οργανική ουσία). Ας δούμε τι ακριβώς συμβαίνει, όταν το φως, περνώντας
μέσα από το διάφραγμα του φακού και από το κλείστρο, προσβάλλει τη φωτοευαίσθητη
επιφάνεια του φιλμ: επιδρά πάνω στους κρυστάλλους και μετατρέπει τη σύνθεση
τους, δημιουργώντας, έτσι, ένα αόρατο είδωλο, τη γνωστή ως “λανθάνουσα εικόνα”.
Αυτή δεν είναι ορατή ούτε στο μικροσκόπιο για να γίνει αντιληπτή πρέπει το φιλμ
να έρθει σε επαφή με ορισμένα χημικά (υγρό εμφάνισης).Τα λευκά σημεία ενός
θέματος ανακλούν πολύ φως, το οποίο επιδρά στους κρυστάλλους αργύρου και τους
μαυρίζει. Αντίθετα, τα μαύρα σημεία του θέματος ανακλούν λίγο φως, που επιδρά,
αλλά μαυρίζει λιγότερο ή και καθόλου τους κρυστάλλους. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι στο
εμφανισμένο ασπρόμαυρο αρνητικό τα πολύ φωτεινά σημεία του θέματος αποτυπώνονται
ως μαύρα, (μεγάλη συγκέντρωση μεταλλικού αργύρου) τα πολύ σκοτεινά ως διάφανα,
(πολύ μικρή συγκέντρωση μεταλλικού αργύρου) και τα ενδιάμεσης φωτεινότητας
σημεία ως τόνοι του γκρίζου. Γι’ αυτό ακριβώς χρησιμοποιούμε τον όρο “αρνητικό
φιλμ”: βλέπουμε αρνητικά – αντίστροφα – τους τόνους απ’ ό,τι είναι στην
πραγματικότητα.
Ευαισθησία
Η ευαισθησία ενός φιλμ είναι ένα μέτρο σύγκρισης για την ποσότητα του φωτός που χρειάζεται ένα φιλμ προκειμένου να δώσει ένα ευκρινές είδωλο. Η ευαισθησία των φιλμ σήμερα μετριέται με το σύστημα ISO, ενώ παλιότερα συστήματα ήταν τα ASA, DIN και άλλα. Μεγαλύτερος "αριθμός ISO" σημαίνει μεγαλύτερη ευαισθησία. Για παράδειγμα, ένα φιλμ ISO 400 μπορεί με διπλάσια ταχύτητα φωτοφράκτη (δηλαδή με τη μισή ποσότητα φωτός) να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα με ένα φιλμ ISO 200. Για το λόγο αυτό, τα φιλμ με μεγάλο ISO λέγονται "γρήγορα", ενώ αυτά με μικρό "αργά". Λόγω της κατασκευής των φιλμς, η διαφορά σε ISO σημαίνει και διαφορά στην ποιότητα της εικόνας - τα φιλμς με μεγαλύτερο ISO συνήθως έχουν μεγαλύτερο κόκκο στην εμφάνιση.
Τα συνηθισμένα φιλμ του εμπορίου έχουν ταχύτητες 64-1200 περίπου. Η μέτρηση της ευαισθησίας κατά ISO έχει κληρονομηθεί και από τις ψηφιακές μηχανές, χωρίς ωστόσο να υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία.
Κόκκος- Αναλυτική ικανότητα- Αντίθεση
Το βασικότερο μειονέκτημα ενός ευαίσθητου φιλμ είναι ότι από την κατασκευή
του έχει μεγαλύτερο μέγεθος κρυστάλλων, το οποίο μειονέκτημα, μάλιστα, αυξάνεται
όσο μεγαλώνει και η ευαισθησία του. Αυτό δημιουργεί στην τελική φωτογραφία
έντονους κόκκους, στοιχείο συνήθως ενοχλητικό, γιατί η παρουσία τους μειώνει την
ευκρίνεια της εικόνας και μας εμποδίζει να έχουμε μεγάλες μεγεθύνσεις
ικανοποιητικής ποιότητας. Η υπερβολική παρουσία κόκκου μπορεί, βέβαια, να
μετατραπεί στα χέρια του έμπειρου φωτογράφου σε εκφραστικό εργαλείο και να
τονιστεί, μάλιστα, ακόμα περισσότερο με κατάλληλη εμφάνιση του φιλμ, μεγάλη
μεγέθυνση κτλ. Αντίστοιχα, όσο μειώνεται η ευαισθησία του φιλμ τόσο μειώνεται το
μέγεθος του κόκκου, άρα αυξάνεται η ευκρίνεια της εικόνας.
Γι’ αυτόν, ακριβώς, το λόγο, τα ευαίσθητα φιλμ χαρακτηρίζονται ως
“χονδρόκοκκα”, ενώ τα χαμηλής ευαισθησίας ως “λεπτόκοκκα”.Ένα γρήγορο
(ευαίσθητο) φιλμ, εκτός από αυξημένο κόκκο, έχει και μειωμένη αναλυτική
ικανότητα (ευκρίνεια). Περιγράφει, δηλαδή, με λιγότερη ακρίβεια (οξύτητα) το
περίγραμμα του αντικειμένου, σε αντίθεση με ένα μεσαίο και, ακόμη περισσότερο,
με ένα αργό φιλμ.Όταν μιλάμε για αντίθεση (κοντράστ), εννοούμε την ποσότητα των
γκρίζων τόνων που υπάρχουν ανάμεσα στο πιο σκοτεινό και στο πιο φωτεινό σημείο
της φωτογραφίας ή του φιλμ. Έτσι, μεγάλος αριθμός γκρίζων τόνων σημαίνει χαμηλό
ή (μικρό) κοντράστ, ενώ μικρός αριθμός γκρίζων τόνων υψηλό ή (μεγάλο) κοντράστ.
Τα γρήγορα φιλμ έχουν χαμηλό κοντράστ, τα αργά υψηλό. Το μεγάλο ή το μικρό
κοντράστ σε μια φωτογραφία είναι θέμα επιλογής του φωτογράφου.
Διατήρηση των φιλμ
Τα φιλμ πρέπει να διατηρούνται σε χαμηλή
υγρασία και θερμοκρασία. Καλύτερα σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (ψυγείο) αρκεί να
βρεθεί τρόπος να προστατεύονται από την υγρασία. Τα επαγγελματικά φιλμ
απαραιτήτως στο ψυγείο. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται η έκθεσή τους στις ακτίνες
Χ των αεροδρομίων. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τα πιο ευαίσθητα, ενώ οι
πολλαπλές εκθέσεις τού ίδιου φιλμ στις ακτίνες είναι προσθετικές.
1. Ποιά είναι τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ΄΄αργών΄΄ και των ''γρήγορων '' φίλμ?
2. Γιατί στη διαφημιστική φωτογραφία χρησιμοιύνται, συνήθως, ''αργά'' φίλμ?
3.Αν έπρεπε να επιλέξετε ένα μόνο τύπο φίλμ για ένα αθλητικό ρεπορτάζ , ποιό θα διαλέγατε και γιατί?
ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΘΑΛΑΜΟΣ
Οι διαστάσεις του σκοτεινού θαλάμου προσδιορίζονται από τις ανάγκες μας. Άλλες ανάγκες έχει ένας φωτογράφος που ασχολείται με τις γραφικές τέχνες και άλλες ένας που τυπώνει φωτογραφίες για ταυτότητες. Τα δύο παραδείγματα δείχνουν τη διαφορά του μεγέθους: στην πρώτη περίπτωση ο σκοτεινός θάλαμος είναι, συνήθως, αρκετά μεγάλος, ενώ στη δεύτερη είναι μικρός.
Η προετοιμασία των χημικών και οι εμφανίσεις των ασπρόμαυρων αρνητικών φιλμ πραγματοποιούνται μέσα στον ίδιο χώρο που γίνεται και η εκτύπωση της φωτογραφίας, αλλά σε ξεχωριστό τμήμα του.
Ο σκοτεινός θάλαμος πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις:
Να είναι φωτοστεγανός (απολύτως σκοτεινός ). Για να το ελέγξουμε κλείνουμε το διακόπτη και περιμένουμε για λίγα λεπτά ώσπου το μάτι μας να εξοικειωθεί με το σκοτάδι. Αν περνάει από κάπου έστω και λίγο φως , πρέπει να φροντίσουμε να σφραγίσουμε το σημείο με μαύρα χαρτόνια ή με πανιά. Για να είμαστε περισσότερο σίγουροι , κάνουμε το τεστ του ανεκφώτιστου χαρτιού. Το τοποθετούμε στο κέντρο του θαλάμου για μερικά λεπτά και το εμφανίζουμε. Αν έχει γκριζάρει, σημαίνει ότι ο θάλαμος δεν είναι απολύτως σκοτεινός .
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ-ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ Νο1 (τανκ και εξωλκεας )Αν το φιλμ είναι εμπορίου , θα χρειαστούμε ένα ανοιχτήρι
ή έναν εξωλκέα (γλώσσα) ή μια τανάλια.
Αν το φιλμ είναι «γεμισμένο» από μας , δεν θα χρειαστούμε τίποτα από τα παραπάνω , αφού οι «κασέτες» (καρούλια) των φιλμ ανοίγουν και με το χέρι.
Προσωπικά , προτιμώ τη λύση του εξωλκεα , αφού αυτή η διαδικασία γίνεται με ηρεμία στο φως και όχι με άγχος στο σκοτάδι.
Βγάζω τις γλώσσες των φιλμ με τον εξωλκέα και κόβω το φιλμ «ίσια» , αφού είναι αδύνατον να περάσει το φιλμ μέσα στο καρούλι του τανκ αν δεν είναι κομμένο ίσια.
Εναλλακτικά , μπορούμε να ανοίξουμε τις κασέτες μέσα στο σκοτάδι , χρησιμοποιώντας το ειδικό ανοιχτήρι (ακριβώς σαν το ανοιχτήρι για τις μπύρες) , ή ακόμη και μια απλή τανάλια.
Όμως , η διαδικασία αυτή θα πρέπει να γίνει στο σκοτάδι και το χειρότερο είναι πως θα πρέπει να κόψουμε μετά το φιλμ , στο σκοτάδι επίσης.
Θα χρειαστούμε ένα τανκ.
Εδώ προτείνω Jobo και μόνο Jobo.
Το καλό με τη σειρά της Jobo 15xx , είναι πως μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους.
Αγοράζοντας δηλαδή μια προέκταση , μπορείτε να επεκτείνετε το τανκ και να εμφανίσετε όσα φιλμ θέλετε.
.
Σε ένα τανκ που χωράει 2 φιλμ , πρέπει πάντα να εμφανίζουμε 2 φιλμ. Δεν είναι σωστό να αγοράζουμε μεγάλα τανκ και μετά να εμφανίζουμε ένα φιλμάκι.
Αυτό ισχύει γιατί ο κατασκευαστής του τανκ έχει υπολογίσει πως όλες οι κινήσεις των υγρών θα βασίζονται στο δεδομένο πως μέσα στο τανκ θα υπάρχουν 2 φιλμ.
Οι περιδινήσεις των υγρών είναι κάτι σημαντικό.
Αν πάντως είμαστε αναγκασμένοι να εμφανίσουμε ένα μόνο φιλμ σε ένα τανκ που χωράει 2 φιλμ , τότε θα πρέπει να θυμόμαστε πως πρέπει μέσα στο τανκ να βάλουμε και το δεύτερο σπιράλ και φυσικά να γεμίσουμε το τανκ με χημικά όπως ακριβώς θα κάναμε αν είχαμε 2 φιλμ.
ΜΕΓΕΘΥΝΤΗΡΑΣ
Omega D2 enlarger in 1950 or 1951 |
Durst F60 Enlarger |
σχέδιο μεγεθυντήρα-μέρη μεγεθυντήρα |
20 χρονια μετα, ειπα να ξαναπιασω μηχανη. με βοηθησε η σελιδα σου. ευχαριστω
ΑπάντησηΔιαγραφή